ბუნებისმეტყველება საშუალო საფეხურზე (X-XIIკლ.)

სწავლების ამ საფეხურზე ხდება საბუნებისმეტყველო განათლების  გაღრმავება და პროფესიული საფუძვლების ჩაყრა. მოსწავლე ეცნობა მეცნიერებათა მიღწევებს, სამეცნიერო მეთოდებს, შეისწავლის მათი გამოყენების ხერხებსა და კავშირს ყოველდღიურ ცხოვრებასთან. საფეხურის ბოლოს მოსწავლე დამოუკიდებლად გეგმავს და წარმართავს მარტივ ექსპერიმენტს, გამოთქვამს და ამოწმებს ჰიპოთეზას,  მოიძიებს ინფორმაციას და აკეთებს სათანადო დასკვნებს, ირჩევს მონაცემების წარმოდგენის ფორმებსა და საშუალებებს, აკეთებს პრეზენტაციას ფართო აუდიტორიის წინაშე, იძენს მეცნიერული კვლევის უნარ-ჩვევებს, რაც უზრუნ­ველ­ყოფს სამყაროს უკეთ შეცნობას, პასუხისმგებლობის ზრდას საკუთარი თავის, საზოგადოებისა და გარემოს მიმართ.

                                                  ბიოლოგია – X კლასი

 

მოსწავლეები შეისწავლიან შემდეგ საკითხებს: უჯრედული თეორია, ორგანოიდები და მათი ფუნქციები, ბიოპოლიმერები, პლასტიკური და ენერგეტიკული ცვლა. საკვები და საჭმლის მონელება, კვების ტიპები, საკვების მრავალფეროვნება, წყალი, მინერალური მარილები, ცილები, ცხიმები, ნახშირწყლები, ვიტამინები. ფოტოსინთეზი, ნივთიერებათა ტრანსპორტი მცენარეებში, ფოტოსინთეზი და გარემო, მცენარე და მინერალები,  ფესვების მიერ წყლის და მინერალების შეწოვა, სატრანსპორტო სისტემა მცენარეებში,  წყლის მოძრაობა მცენარეში, ტრანსპირაცია. ჰომეოსტაზის ზოგადი დახასიათება, ჰომეოსტაზის ხელშემწყობი პირობები, კონტროლი სხეულის ტემპერატურაზე, ექსკრეცია, მეტაბოლიზმი, ოსმორეგულაცია და თირკმელების უკმარისობა. ნერვული სისტემა,  ნეირონები და რეფლექსური რკალი, ტვინი, თვალი, როგორც შეგრძნების ორგანო, ენდოკრინული სისტემა. სუნთქვა, აერობული და  ანაერობული პროცესები, ატფ.  სუნთქვა სხეულის ზედაპირით, ტრაქეებით, ლაყუჩებით, ფილტვებით. ადამიანის სუნთქვითი პარამეტრები, აირთა ცვლა –  ჟანგბადით მომარაგება, ფილტვის ვენტილაცია, თამბაქოს მიერ გამოწვეული დაავადებები. სისხლი და სისხლის მიმოქცევა, სისხლის კომპონენტები და მათი ფუნქციები.   ნივთიერებების  ცვლა სისხლსა და ქსოვილებს შორის კაპილარებში. გული, სისხლის წნევის რეგულაცია და ვარჯიშის მნიშვნელობა. ჩონჩხი, ჩონჩხის ძვლების შეთანხმებული მოქმედება, კუნთების შეკუმშვა და ენერგია.  მოძრაობა ჰაერში, მოძრაობა წყალში.

 

                                                  ბიოლოგია – XI კლასი

 

მოსწავლეები შეისწავლიან შემდეგ საკითხებს: ორგანიზმთა გამრავლება და ინდივიდური განვითარება, გამრავლების მნიშვნელობა, მიტოზი, უსქესო გამრავლება, სქესობრივი გამრავლება, სასქესო უჯრედების ჩამოყალიბება (გამეტოგენეზი),  მეიოზი, მატრიცული სინთეზის რეაქციები, განაყოფიერება ცხოველებში, განაყოფიერება ყვავილოვან მცენარეებში. გენეტიკა და სელექცია, მენდელის მიერ დადგენილი კანონზომიერებები, არასრული   დომინირება, მემკვიდრეობის კანონების ციტოლოგიური დასაბუთება,  სქესი და სქესთან შეჭიდული ნიშნების მემკვიდრეობა, გენთა შეჭიდულობა, ადამიანის გენეტიკა, ცვალებადობა და მისი ფორმები, მოდიფიკაციური ცვალებადობა, მუტაციური ცვალებადობა. ევოლუცია, დარვინის ევოლუციური თეორია, დარვინის მოძღვრება ხელოვნურ და ბუნებრივ გადარჩევაზე, ევოლუციის სინთეზური თეორია. პოპულაცია. სახეობა. მიკროევოლუციის მამოძრავებელი ფაქტორები, მიკროევოლუციის საბოლოო შედეგი, მაკროევოლუცია და მისი დამამტკიცებელი საბუთები, ჰეკელ-მიულერის ბიოგენეტიკური კანონი, ევოლუციის მიმართულებები და კანონზომიერებები. ეკოლოგია და ეკოსისტემები, კვებითი ურთიერთობები, პოპულაციის რიცხობრიობაზე მოქმედი ფაქტორები, ნახშირბადის მიმოცვლა, აზოტის მიმოცვლა, ატმოსფეროს, წყლის და ნიადაგის დაბინძურება,  ადამიანის  დადებითი მოქმედება  გარემოზე: ბუნების დაცვა, ადამიანის მიერ ეკოსისტემების მართვა. ადამიანი და მიკროორგანიზმები.  ჯანმრთელობა და დაავადება. დაავადებების პრევენცია:  უსაფრთხო წყალი და საკვები. ინდივიდუალური და საერთო დაცვა დაავადებებისგან.  ბრძოლა ინფექციებთან. ანტისხეულები და იმუნური პასუხი. იმუნოლოგიის გამოყენება. მძიმე ინფექციური დაავადები და მათი პრევენცია. შიდსის გავრცელება მსოფლიოსა და საქართველოში.